Tilbe Saran Meryl Streep’ten Çok Daha İyi

Ezgi Başaran ~ Hürriyet / 14 Şubat 2009

Yirminci yüzyılın en önemli oyunlarından biri “Cesaret Ana ve Çocukları”. Epik şaheser desek doğrudur.

Brecht, 1939’da İsveç’te sürgündeyken Nazi rejiminin ve faşizmin yükselmesine karşı duyduğu büyük öfke krizinin sonucunda bir ayda yazdı bu oyunu. 1624-36 arasında Avrupa’da bir yerlerde geçiyor.

Savaşı iş edinen, “Barışın kime ne yararı var, halkını doyuran savaştır” diyen üç çocuklu bir kadının hikayesi. Kadının adı Cesaret ama anlayacağınız gibi cesaretinin arkasında bir erdem yok, varsa yoksa arabasındaki malları, erzağı satacak asker ve köylüyü bulmak… Tek derdi bu. Savaştan para kazanayım derken üç çocuğunu kaybediyor, aldırmıyor.

Semaver Kumpanya, bu sezon işte bu müthiş etkileyici Brecht eserini oynuyor. Yönetmen Işıl Kasapoğlu, Cesaret Ana’yı Tilbe Saran oynuyor.

Başarılı Uzaklaştırma Efektleri

Işıl Kasapoğlu, 12 sahnelik bu uzun oyunu çok güzel yorumlamış. Brecht tiyatrosunun ana unsurlarından olan Verfremdungseffekt’i (yabancılaştırma efekti) nefis kullanmış. Sahne başlarında multivizyonda birkaç satırla neler olacağını anlatıyor mesela. Böylelikle seyirciye seyirci olduğunu hatırlatıyor, kendinize gelin, bu bir oyundur diyor. Kendi ekseninde dönen üst üste geçmiş birkaç platformdan oluşan dekor da çok etkileyici.

Ama asıl önemli olan, oyundaki diğer bütün oyuncuların, ışığın, dekorun, rejinin önüne geçen bir unsur var: Tilbe Saran

İki yıl önce New York’ta bu oyun sahnelendiğinde Cesaret Ana rolünde Meryl Streep vardı. Saran’ı izlerken Brecht uyanıp gelse Cesaret Ana olarak Saran’ı mı, Streep’i mi tercih ederdi diye düşündüm. O kadar başarılı ve oturmuş bir oyunculuk ki, dünya standartlarını aşmış, kalitenin kaymak tabakasında oturuyor bana göre. Türkiye’nin en önemli Brecht otoritelerinden Yılmaz Onay’ın oyunun bitiminde Saran’ı ayakta alkışlayıp, Bravo diye bağırdığını da söylemeden edemeyeceğim.

Işıl Kasapoğlu’nun elinden çıkma bir Brecht izlemek tiyatro seyircisi için bir deneyim, sahnenin her yerine yayılan Tilbe Saran’ı Cesaret olarak görmek de. Gidin, bu deneyimi yaşayın.